Het aantal inwoners van België dat geblokkeerd is voor deelname aan kansspelen is sinds 2013 met de helft gestegen. Dat meldt de Tijd. In totaal staan er nu 353.212 mensen op de zwarte lijst.
De stijging komt vooral omdat steeds meer mensen op last van de rechter worden geblokkeerd voor kansspelen. Dat gebeurt niet zozeer omdat deze mensen ’n gokprobleem hebben, maar wel omdat ze andere problemen hebben.
Bijvoorbeeld een collectieve schuldenregeling, budgetcontrole via het OCMW en mensen die onder bewind zijn gesteld. Deze mensen worden preventief geblokkeerd, omdat ze hun geld beter kunnen besteden dan aan kansspelen.
Mensen die geblokkeerd staan voor deelname aan kansspelen staan in het Excluded Persons Information System vermeld. Ook wel EPIS genoemd of in de volksmond, de zwarte lijst. Toch kunnen deze mensen nog gokken, zoals bijvoorbeeld via de krasloten van de Nationale Loterij of een wedkantoor in de stad. Of via illegale goksites die nog altijd actief zijn. En er spelen ook de nodige Belgen in casino’s en speelhallen net over de grens in Nederland. Nederland kent geen Excluded Persons Information System.
Wie staan er op de zwarte lijst?
Het aantal mensen dat op last van de rechter op de lijst is gezet is met 86 procent toegenomen in vergelijking met 2013. 153 duizend mensen staan om deze reden op de zwarte lijst.
In totaal 112 duizend mensen staan op de lijst vermeld omdat ze in een traject van collectieve schuldenregeling zitten. Het oplossen van geldschulden en deelname aan kansspelen is uiteraard geen goede combinatie. Daarom worden mensen met een collectieve schuldenregeling tegenwoordig automatisch geblokkeerd.
Ook zijn er 56 duizend inwoners van België die omwille van hun beroep niet deel mogen nemen aan kansspelen. Het gaat dan onder meer om rechters, medewerkers van politie en gerechtsdeurwaarders. Onlangs voegde de politie nog heel wat burgerpersoneel toe aan de lijst met uitgesloten spelers. In totaal 9.000 medewerkers waren ten onrechte niet in EPIS gezet.
Tot slot zijn er 31.000 mensen die zichzelf uit hebben laten sluiten. Dit zijn over het algemeen mensen die zichzelf niet meer in de hand hebben of hadden. In 2013 ging dit nog om 20.000 mensen. Er komen er dus zo’n 2.500 à 3.000 per jaar bij. 460 mensen zijn uitgesloten op vraag van een familielid of partner. Ook dit zijn over het algemeen mensen die vallen onder de categorie van probleemspelers.
Gokkers op zwarte lijst kunnen toch nog gokken
Casino’s en speelhallen controleren voor binnenkomst of een bezoeker op de zwarte lijst staat. Is dat het geval? Dan mag er geen toegang worden verleend aan deze speler. Hetzelfde gebeurt bij het online casino.
Toch kunnen mensen die zichzelf uit hebben laten sluiten voor deelname aan kansspelen nog vrij eenvoudig gokken. Dat kan (en gebeurt) via:
- wedkantoren, waar de identiteit van spelers niet wordt gecontroleerd en ook niet wordt gekeken of iemand vermeld staat in EPIS.
- 3.3 automaten in café’s. Op deze 3.3 automaten zit geen identiteitskaartlezer. Iedereen kan hier dus op spelen, ook minderjarigen en personen die op de zwarte lijst staan.
- krasloten en andere producten van de Nationale Loterij. Deze krasloten zijn volop verkrijgbaar in onder meer krantenwinkels en tankstations. Krasloten hebben een grote aantrekkingskracht op minderjarigen. Expert vinden krasloten ‘super verslavend’.
- bingo-automaten op café. Deze automaten hebben weliswaar een kaartlezer, maar het is geweten dat sommige café uitbaters identiteitskaarten uitlenen aan mensen die willen spelen.
- illegale goksites: die zijn er volop en er zijn er ook volop die zich nog altijd richten op Belgische spelers. Schatting van het aantal Belgen dat illegaal gokt lopen uiteen van 10 procent tot 25 procent.
- buitenlandse casino’s: de casino’s van Breda, Eindhoven, Valkenburg en Venlo zijn vlot bereikbaar voor veel inwoners van België. Wie in EPIS staat, kan in Nederland gewoon gokken. Nederland kent geen centraal uitsluitingssysteem voor kansspelen.
Live wedden op de kraker uit de IJslandse vijfde divisie.
Kansspelwet niet actueel
In 2010 zijn een aantal van deze producten ingeschaald als een lager risico voor kansspelverslaving. Dat zit ‘m in long odd betting versus short odd betting. Simpel gezegd: een slot machine waarbij je direct na het indrukken van de knop weet of je hebt gewonnen, geeft een groter risico op verslaving dan bijvoorbeeld op dinsdag voetbaluitslagen voorspellen en zondagavond weten of je gewonnen hebt.
Het probleem is echter dat kansspelproducten evolueren en dat wetten in ons land niet zo snel mee evolueren.
Zo zijn de producten van de Nationale Loterij ingeschaald als ‘laag risico’. Ondertussen is er echter het kraslot, wat ’n hoog risico is.
Idem dito voor sportweddenschappen. Live betting is enorm in opkomst. Live betting is tijdens een wedstrijd gokken op de uitslag, wie de volgende corner krijgt, wie een doelpunt maakt of in welke minuut dat doelpunt valt. Da’s vaak puur gokken en binnen enkele minuten heb je de uitslag al. Live betting lijkt zodoende qua verslaving een groter risico te zijn dan het traditionele sportwedden. Dinsdag inzetten op de wedstrijd van zondag tussen Anderlecht – Club Brugge is een ander pak dan tijdens de wedstrijd inzetten op wie de volgende corner krijgt in een wedstrijd in de IJslandse vijfde divisie.
Operators zijn creatief en innovatief. Ze komen voortdurend met nieuwe producten. Wetgeving loopt daar eigenlijk altijd op achter.